39. De rotstekeningen van Alta

De overnachtingsplek was niet echt mooi of leuk, maar we stonden wel op de parkeerplaats van het museum, waar we vandaag naar toe gingen. Op deze plek zijn in 1973 duizenden jaren oude rotstekeningen gevonden van de Samen en inmiddels staat dit gebied op de UNESCO Wereld Erfgoed Lijst. De rotsen lagen nog gewoon op de plek waar ze al duizenden jaren liggen. Helaas voor ons was de gehele wandeling (3 km) niet te doen, maar op de verkorte versie zagen we de mooiste en duidelijkste tekeningen. Tot voor kort was het in Scandinavië de gewoonte om de rotstekeningen rood te kleuren, zodat je alles beter zag. Maar nu willen ze alles het liefst weer terug brengen in de natuurlijke staat, wat betekent dat het voor de beginnende rotstekeningontcijferaar een hele klus is om ergens iets in te zien. Gelukkig bestond ons pad voornamelijk uit ingekleurde rotstekeningen.

Het pad naar de rotsen was niet vlak, maar de vele berken met daartussen mijn favoriete roze velden en op de achtergrond de prachtige baai van Alta, waarin de gelijknamige Altafjord ook eindigde, maakten het niet echt een straf om hier te lopen. Bovendien was het heerlijk weer. De rotstekeningen zijn qua oudheid in vier groepen te verdelen, varieerend van 6200 jaar tot 2600 jaar. Hoe jonger de tekeningen waren, hoe meer details er in aangebracht werden. Ik heb de stijl van de tekeningen eens bekeken en ben tot de conclusie gekomen, dat ik wel een zeer oude ziel moet hebben, mocht reïncarnatie bestaan. Ik teken net zo simpel (of erger) als de primitiefste vormen. Toch fijn, dat ik nu weet, dat het ook kunst kan zijn.

In de oudste fase werden er voornamelijk rendieren, elanden en beren afgebeeld. De beer had een belangrijke rol in hun mythes. De Samen geloofden in een wereld met drie lagen; de bovenwereld, de onderwereld van goden en geesten en de middenwereld voor de mensen. De beer en het water zouden een bemiddelende rol tussen deze lagen spelen. Het gebied van de rotstekeningen was een rituele plaats voor de rondtrekkende Samen. Het doel was om verschillende rituelen uit te voeren om te zorgen voor een welvarende toekomst, maar ook om op goede voet met de goden te blijven staan. Je snapt dat wij meteen met een geleende stenen beitel met een handvat van rendierhoorn aan de gang gingen en hele stenen vol klavertjes vier, smileys en hartjes hebben zitten maken…

De tekeningen uit fase I werden overheerst door rendieren, elanden en beren. Ofwel het jachtleven. In fase twee kwam daar het wateraspect bij en werden er veel boten, dikke, grote vogels en vissen getekend. Elke boot heeft een elandenkop op de voorsteven omdat deze een belangrijke symbolische betekenis had.

Ergens op de rotsen werd een flink tafereel uitgebeeld. Een grote rendierenkudde met een boogschutter met een gespannen boog ervoor. Alle rendieren zijn gegroepeerd in de bovenste delen van het tafereel en de elanden vormen de meerderheid in de onderste groep. Uit diverse onderzoeken is duidelijk geworden, dat dit met opzet zo gedaan is. De rotstekeningen zijn niet zomaar voor de lol gemaakt, maar vanuit rituele overtuigingen. De bepaalde opbouw van de taferelen verwijst terug naar de drie werelden. De elanden staan steeds onderaan en daaruit hebben onderzoekers de conclusie getrokken, dat de eland verbonden was met water en de inhoud van de onderwereld. Het verband met water wordt ook weer gezien in de kop van de eland op de voorsteven.

Ook was er een tafereel van een kleine boot, waaraan een heel lang vissnoer naar beneden liep tot aan een heilbot. Er stond een beer naast, die duidelijk bij de vis hoorde. De enige plaats waar een beer en een heilbot elkaar op de bodem van de zee kunnen ontmoeten is in de godenwereld. Nou, ik weet niet of die onderzoekers van die dikke duimen hadden, maar al die spirituele verklaringen waren best mooi bedacht, maar gingen soms ook wat ver. De al te zweverige stukken hebben we jullie maar bespaard. Feit is, dat het heel boeiend was om langs de grote stenen te lopen, waarin al die figuren en verhalen van dieren en mensen uitgebeiteld waren.

We hebben deel twee van de wandeling gelaten voor wat hij was. Mijn voet begon te branden en Gerard was erg moe geworden van het lopen met krukken. Wel hebben we het museum nog bezocht. Er bleken hier in de buurt veel stenen met gebeitelde figuren gevonden te zijn. De Pippielangkoussteen lag hier ook. Een ander deel ging over het magische, ons tot op het bot fascinerende noorderlicht, er ging nog een deel over de vele goden van de Samen. Een van hun sterkere goden was de zon. Zij geloven dat het magische witte rendier, waar alle leven uit ontstaan is, via een zonnestraal naar de aarde afgedaald is. Ook waren er goden om de ziel van het ongeboren kind in een moederschoot te krijgen. De Samen geloofden dat alle kinderen meisjes waren, maar dat een god met een onuitspreekbare naam soms ingreep om in de baarmoeder het geslacht te veranderen. Natuurlijk was ook de trommel van de Sjamaan vertegenwoordigd. Al met al was het een boeiende ochtend / middag geworden en hadden we ons hier best vermaakt.

Na de wat verlate lunch (14.30 uur) zou ik gaan liggen en Gerard gaan rijden. Ik had pijn en mijn voet was weer dikker geworden. Maar helaas, ging dat feest niet door. Ik was zo blij, dat ik even een uurtje niet hoefde te rijden, maar Gerard kon zijn been niet voldoende buigen om het gaspedaal in te trappen. Chips, nu ben ik wéér de klos. Het rijden was geen feest. Het was meteen stevig helling op en daarna continu stijgen, dalen, slingeren. Dat is nog tot daar aan toe, maar dat die weg zo smal is en zo slecht, dat kun je als rijk, westers Europees land toch eigenlijk niet mee voor de dag komen. Die weg is smal, je rijdt langs een vangrail, waarvan je toch weet, dat hij een camper niet gaat houden en dan ook nog eens honderd meter boven de zee. Veel wegwerkzaamheden, kuilen, sporen en hobbels. En dan die Noren, die steeds maar denken dat dit het circuit van Zandvoort is…. Als iemand me vraagt of Noorwegen mooi is, zal ik zeggen: “Geen idee, ik heb alleen maar de wegen gezien.” Gelukkig kon ik als het rustig was wel uit het raam kijken en genieten van het uitzicht op het prachtige fjord met mooi tegenlicht erop. Alles leek wel blauw, wit en zilver. We hadden niet gedacht dat die fjorden zo mooi waren. Maar na 100 km zwoegen had ik het wel gezien. Ik was erg moe, alles deed pijn en ik wilde niet weer zo in elkaar klappen als gisteren. De stekker gaat er voor vandaag uit. We zijn van de weg afgegaan, staan in een gehucht vlak langs de fjord (die we niet kunnen zien) aan een onverharde weg op een parkeerplaatsje waar we al uren geen camper hebben gezien, maar op het knetterende onweer na is het hier saai, uitzicht nul maar heerlijk rustig. We waren vroeg, hebben op tijd warm gegeten en als het aan mij ligt gaan de gordijntjes vandaag heel vroeg dicht.


PS We hebben wel iets heel leuks gezien. Er kwam een man op een kruising tussen een step en een rollater voorbij, getrokken door 4 sledehonden. Echt leuk! Hopelijk zien we hem morgenochtend nog een keer voorbij komen. Ik denk dat we ook maar aan zo’n constructie moeten, want dan komen we sneller vooruit met die onwillige onderdanen van ons.