40. Dolno Lukovo

Op een uiterst warme zondagmiddag reden we Dolno Lukovo binnen. Een dorp dat waarschijnlijk ook het merendeel van de Bulgaren niet zou weten te vinden. Het ligt in het uiterste zuidoosten van het land en vanuit hier kun je lopend de grens met Griekenland over.

Dolno Lukovo is een slaperig dorpje waar de tijd heeft stilgestaan. De mensen leven er nog op dezelfde manier als 100 jaar geleden. Hier zou een apart kerkje moeten staan, volgens een folder die we onderweg ergens opgeduikeld hadden.

Op het marktplein konden wij ons gevaarte gemakkelijk kwijt. Hier liep een vrouw die uitstekend Engels sprak. Ze bleek op bezoek bij haar oma te zijn, want zelf woonde ze al 8 jaar in de Verenigde Staten. Veel Bulgaren willen naar het rijke westen omdat hier de werkloosheid zeer hoog is en als je al een baantje hebt, het ook maar een handje vol Lev verdient.

Een visum krijgen schijnt voor hen vaak onbegonnen werk te zijn. Daarom spelen ze massaal mee aan de Groene Kaart Loterij. De winnaar krijgt geen geld, maar een visum! En zo was Jana, onze tolk voor vandaag aan de overkant van de oceaan belandt. Tot haar grote vreugde wonnen haar ouders 3 jaar later ook een visum. Kun je nagaan hoe weinig mensen er nog in Bulgarije leven.

Samen met haar liepen we de naar de bonte groep vrouwen, die met z’n allen kilo’s tabaksbladeren aan het rijgen waren. Elk jaar moet de tabak opnieuw ingezaaid worden en dan kun je 5 tot 6 keer plukken. Na het rijgen van de bladeren, worden ze aan grote rekken voor de huizen gehangen, of onder een soort overkapping. Bij goed weer zijn ze in 2 weken gedroogd en gaat het per ezelwagen naar de opkoper. Hoewel de prijzen voor rookwaar overal de pan uitstijgen, krijgen de vrouwen hier er maar een schijntje voor. De tabak is hun enige bron van inkomsten. Met het geld dat ze hiermee verdienen, moeten ze ook de winter door zien te komen. Alle generaties helpen dan ook mee om maar zoveel mogelijk tabaksbladeren te verwerken.

Terwijl wij enthousiast foto’s van de vrolijke vrouwengroep aan het schieten waren, zagen we ineens de priester met zijn lange zwarte baard in een oude Lada het plein afscheuren. Hè nee, nu kunnen we de kerk niet meer in.

Ineens begon het keihard te regenen en te onweren. Snel renden we naar de bushalte, vanwaar we het dorpje verder bekeken. Het zou in een film zeker niet misstaan. Even later werden we door de vader van Jana uitgenodigd om in het huis van opoe wat te komen drinken. Nou, dat leek ons wel wat. Wij wilden wel eens zien hoe zo’n huis er hier van binnen uitzag.

Het gebouw was van steen, hout en modder gemaakt, wat je van binnen ook goed kon zien. Aan de muur hingen een vergeeld icoontje en een stukje spiegel. Op de vloer lag een allegaartje van matten, lappen en kleden. Oma bleek inmiddels naar de stad verhuisd te zijn en kwam alleen ’s zomers nog terug naar haar geboortedorp. Omdat de stroom net uitgevallen was door het onweer, zaten we zowat in het donker aan een ondefinieerbaar glaasje geel. De mensen waren erg aardig en lieten ons het hele huis zien.

Ik ben nog steeds verbaasd en blij dat de trap naar boven ons gehouden heeft met zijn ver doorgezakte treden. Ook hier was de ruimte niet in kamers ingedeeld. Ramen zaten er niet meer in, wel tralies en dikke luiken. De vloer (hout en modder) was niet echt goed afgewerkt, waardoor je af en toe in een kuil stapte. De eerste keer schrok ik vreselijk, dacht dat ik erdoorheen zakte en zo in de keuken zou belanden. Dat viel dus weer mee. Overal stonden emmers omdat het dak niet al te best meer was. We vonden het prachtig om zo’n huis van binnen te zien. Heel erg primitief. Het zou zo in het Archeon kunnen. Het was alsof je zeker 100 jaar terug in de tijd ging, naar het niveau van een licht veredelde plaggenhut. Wel hadden ze stroom (voor de lampen, koelkast en de tv). En de antenne voor de tv was de velg van een fiets... Geweldig! Niet kniezen om wat je niet hebt, maar kijken hoe je je doel wél kunt bereiken. That’s the spirit!